QA (Đảm bảo chất lượng) và QC (Kiểm soát chất lượng) là hai khái niệm thường xuyên được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, đặc biệt là trong sản xuất và phát triển phần mềm. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn nhầm lẫn về bản chất và sự khác biệt giữa hai thuật ngữ này. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về QA và QC, đồng thời giải thích vai trò quan trọng của chúng trong việc đảm bảo chất lượng sản phẩm.

QA và QC là gì?

Kiểm soát chất lượng (Quality Control) là một quy trình chủ động nhằm ngăn ngừa khiếm khuyết của sản phẩm bằng cách tinh chỉnh các quy trình sản xuất, trong khi Đảm bảo chất lượng (Quality Assurance) là biện pháp phản ứng tập trung vào việc xác định các khuyết tật trong thành phẩm, đảm bảo đáp ứng các yêu cầu quy định trước khi đến tay khách hàng.

QA (đảm bảo chất lượng) là một phần quan trọng của quy trình sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ nhằm đảm bảo rằng toàn bộ quá trình này đều tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng được đề ra trước. Quy trình QA bắt đầu từ khi kế hoạch sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ được thiết lập. Nó bao gồm việc xác định các yêu cầu chất lượng, thiết lập các quy trình và tiêu chuẩn để đạt được chất lượng mong muốn. QA cũng liên quan đến việc đào tạo nhân viên về các quy trình và tiêu chuẩn chất lượng, cũng như giám sát và đánh giá quy trình để đảm bảo sự tuân thủ. Mục tiêu của QA là đảm bảo rằng sản phẩm hoặc dịch vụ cuối cùng đáp ứng được yêu cầu của khách hàng và không gặp phải các vấn đề chất lượng.

QC (Kiểm soát chất lượng) là quá trình kiểm tra và kiểm soát chất lượng của sản phẩm hoặc dịch vụ tại các điểm khác nhau trong quy trình sản xuất hoặc cung cấp. Trong QC, các mẫu sản phẩm được lấy ra và kiểm tra để xác định xem chúng đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng đã đề ra hay không. Nếu phát hiện ra bất kỳ lỗi nào, các biện pháp sửa đổi và điều chỉnh sẽ được thực hiện. QC có thể bao gồm các phương pháp kiểm tra vật lý, kiểm tra hóa học, kiểm tra chức năng, hoặc thậm chí là kiểm tra chất lượng bằng cách sử dụng các công nghệ tự động hoặc máy móc. Mục tiêu của QC là đảm bảo rằng mọi sản phẩm hoặc dịch vụ được sản xuất hoặc cung cấp đều đáp ứng được tiêu chuẩn chất lượng và không có lỗi trong quá trình này.

So sánh QA và QC

Điểm giống nhau

Đảm bảo chất lượng (QA) và Kiểm soát chất lượng (QC) là các quy trình riêng biệt nhưng được kết nối với nhau, đóng vai trò trung tâm trong hệ thống chất lượng tổng thể tại mọi công ty sản xuất. 

Đảm bảo sản phẩm có chất lượng cao:

Một doanh nghiệp khi tung ra thị trường một sản phẩm mới luôn muốn đạt được kết quả tốt, đáp ứng nhu cầu khách hàng. QA giúp doanh nghiệp lập chiến lược về cách đáp ứng chất lượng dựa trên công nghệ kỹ thuật số. QC giúp đảm bảo thành phẩm đáp ứng được thị trường. Cả QA và QC đều đóng vai trò quan trọng trong việc đưa sản phẩm tốt đến tay khách hàng và đảm bảo doanh thu cho doanh nghiệp.

Tuân theo các chính sách và thủ tục về chất lượng:

Mặc dù QA thiên về quy trình hơn QC nhưng cả hai phương pháp đều tuân theo các tiêu chuẩn do tổ chức đặt ra để đảm bảo thành phẩm đạt chất lượng cao. QC có thể liên quan đến một số kỹ thuật thử nghiệm thăm dò, thử nghiệm bên lề đòi hỏi sự sáng tạo của người thử nghiệm, nhưng việc phát hiện và khắc phục lỗi vẫn phải được ghi lại và thực hiện một cách khoa học.

Giảm thiểu các vấn đề về chi phí:

Khiếm khuyết sản phẩm có thể gây tắc nghẽn, gián đoạn đến hoạt động kinh doanh. Vì thế doanh nghiệp cần có những biện pháp như áp dụng quy trình QA và QC để phát hiện ra lỗi để kịp thời khắc phục sự cố, giảm thiểu chi phí và dễ dàng xử lý. 

Cải thiện cách thức tạo ra sản phẩm:

Quy trình QA và QC giúp doanh nghiệp nhìn nhận lại những quy trình cần được cải thiện trong khâu sản xuất như phát hiện lỗi, tự động hóa kiểm tra, thu thập yêu cầu và trải nghiệm người dùng.

Sự khác biệt giữa QA và QC

QA và QC là hai khái niệm bổ sung cho nhau. QA tập trung vào việc ngăn ngừa lỗi có thể xảy ra, trong khi QC tập trung vào việc phát hiện và loại bỏ lỗi. Hai khái niệm này cần được kết hợp với nhau để đảm bảo rằng sản phẩm hoặc dịch vụ luôn đáp ứng các yêu cầu và mong đợi của khách hàng.